De kikkererwtenspread hummus is sinds een paar jaar in bijna elke supermarkt te vinden. En de verkopen schieten omhoog. Maar de ene hummus is de andere niet.

“Het is niet aan te slepen”, zegt een medewerker van een Aldi-filiaal in Amsterdam, terwijl hij de koeling bijvult. In het kartonnen doosje met hummus en aioli staan alleen nog bakjes van het laatste. Ook bij een andere vestiging is de hummus uitverkocht. Pas bij de derde Aldi-supermarkt is het raak: er is nog precies één bakje over.

Aldi is niet de enige winkel die de populaire puree van kikkererwten in het assortiment heeft opgenomen. Ook bij Albert Heijn, HEMA, Spar, Jumbo en Lidl ligt hummus in de schappen.

En al die hummus vindt gretig aftrek. De verkoop van de spread uit het Midden-Oosten is in twee jaar tijd ruimschoots verdubbeld bij Nederlandse grootgrutters, blijkt uit cijfers van Nielsen. De marktonderzoeker telt hoeveel supermarkten verkopen; speciaalzaken en marktkramen zijn buiten beschouwing gelaten.

6 miljoen bakjes hummus

In de periode september 2013 – augustus 2014 werd er voor 11,6 miljoen euro aan hummus afgerekend bij kassa’s van Nederlandse supermarkten. Twee jaar daarvoor was dat nog 5,3 miljoen euro. In totaal werd er in de genoemde periode 1.264 ton aan hummus verkocht. Dat zijn omgerekend ruim 6 miljoen bakjes van 200 gram, eveneens een ruime verdubbeling in twee jaar tijd.

Dat hummus booming is, blijkt ook uit wereldwijde verkoopcijfers van onderzoeksbureau Euromonitor. Vorig jaar wisten de vijf grootste merken voor omgerekend 563 miljoen euro aan de kikkererwtenspread te verkopen. Daarmee is de markt vier keer zo groot geworden in acht jaar tijd. Wat dat betreft staat Nederland nog aan het begin.

Spread uit Midden-Oosten

Hummus, een puree van kikkererwten, is een gerecht uit het Midden-Oosten dat honderden jaren oud is. Het is zelfs zo oud, dat niemand weet uit welk land het oorspronkelijk komt. Tegenwoordig wordt het volop gegeten in het Midden-Oosten, Noord-Afrika en Turkije. Je dipt er brood in, of eet het als bijgerecht bij bijvoorbeeld falafel of kip; de exacte gewoonten verschillen per land.

Sinds de jaren negentig is hummus in Nederland verkrijgbaar; toen voornamelijk in kleinere speciaalzaken. Maar de afgelopen jaren is de kikkererwtenspread met name in de Randstad doorgebroken, zowel in de supermarkt als in de horeca. Waar vroeger bij een mandje brood alleen kruidenboter werd geserveerd, staat er tegenwoordig steeds vaker een schaaltje hummus naast.

Populairst in de Randstad

"Wij verkopen het meest in de Randstad, met name in de regio Groot-Amsterdam", zegt Roberto Oberegger. Hij is commercieel directeur van het Zaandamse bedrijf Maza, dat mediterraanse producten in Nederland en België verkoopt. "In de Randstad wonen natuurlijk de meeste mensen, maar mensen staan er ook meer open voor andere producten."

Ook de Nederlandse marktleider Sabra, eigendom van de Israëlische Nestlé-dochter Tivall, laat via e-mail weten dat 'foodies' in de grote steden hummus als eerste hebben omarmd. Sabra noemt onder meer de Nederlandse vertrouwdheid met buitenlandse keukens als reden voor de populariteit. Van een Italiaanse pasta, Mexicaanse burrito of Indiase curry kijken we niet meer op. De stap naar hummus is maar een kleine.

Prijs: Aldi en Lidl het goedkoopst

Opvallend is dat er grote prijsverschillen zijn tussen de merken in Nederlandse winkels. De biologische hummussen van onder meer Florentin en Hobbit kosten rond de 16 euro per kilo, terwijl je bij discounters Aldi en Lidl drie keer zo weinig kwijt bent.

Voor Sabra ligt de kiloprijs op 12,40 euro, terwijl je voor een bakje Maza-hummus 8,95 euro per kilo betaalt. Voor de huismerken van Albert Heijn en Jumbo ben je 10 euro per kilo kwijt.

Hoe zijn de grote verschillen te verklaren? Dat de merken uit de natuurwinkel als duurste uit de vergelijking komen, mag geen verrassing heten. Het telen van biologische producten is simpelweg een stuk prijziger. Alle duurzame hummusmerken (Florentin, Benny Moshel, Hobbit en TerraSana) bevinden zich in dezelfde prijsklasse van rond de 16 euro per kilo.

Het percentage kikkererwten, dat sterk verschilt per merk, speelt geen grote rol bij het tot stand komen van de prijs. Kikkererwten behoren tot de goedkoopste ingrediënten in hummus, dat verder in de basis bestaat uit tahin (sesamzaadpasta), olijfolie, knoflook en enkele kruiden.

"De tahin is verreweg het duurst", zegt Roberto Oberegger van Maza. "Normaal gesproken doe je tussen de 12 en 25 procent tahin in hummus." De goedkope hummus van de Aldi bevat 12 procent tahin; dat is meer dan de biologische merken Benny Moshel en TerraSana. Dat lijkt dus niet iets waar Aldi ernstig op heeft beknibbeld.

Oberegger vermoedt dat Aldi en Lidl met name winst boeken door gunstige inkoopprijzen.

Meer weten over de inhoud van verschillende hummus-merken en smaakverschillen? Lees dit artikel: Hummus, wat zit erin en hoe gezond is het?